Alicja w krainie czarów- Alice's Adventures in Wonderland

Alicja w Krainie Czarów- oryginalnie Przygody Alicji w Krainie Czarów (ang. Alice's Adventures in Wonderland) – utwór angielskiego wykładowcy matematyki Charlesa Lutwidge'a Dodgsona (pseudonim Lewis Carroll) opublikowany 4 lipca 1865. Dosłownie angielski tytuł znaczy Przygody Alicji w Krainie Dziwów. Pierwsi polscy tłumacze oddali Wonderland jako Krainę Czarów, chociaż w książce czary nie występują. Książka zachowuje absurdalną logikę snu, jest wypełniona satyrycznymi aluzjami do przyjaciół i wrogów Dodgsona, parodiami szkolnych wierszyków, których uczyły się w XIX wieku brytyjskie dzieci, zawiera także odniesienia lingwistyczne i matematyczne. Utwór jest trudny do sklasyfikowania. Maciej Słomczyński pisze w przedmowie do Alicji w swoim tłumaczeniu, że „jest to zapewne jedyny wypadek w dziejach piśmiennictwa, gdzie jeden tekst zawiera dwie zupełnie różne książki: jedną dla dzieci i drugą dla bardzo dorosłych”. Kontynuacją utworu jest Po drugiej stronie lustra.

Alice's Adventures in Wonderland- (commonly shortened to Alice in Wonderland) is an 1865 novel written by English author Charles Lutwidge Dodgson under the pseudonym Lewis Carroll. It tells of a girl named Alice falling through a rabbit hole into a fantasy world populated by peculiar, anthropomorphic creatures. The tale plays with logic, giving the story lasting popularity with adults as well as with children. It is considered to be one of the best examples of the literary nonsense genre. Its narrative course and structure, characters and imagery have been enormously influential[3] in both popular culture and literature, especially in the fantasy genre. Ilustracje oryginalne Johna Tenniela; nie oddają one wyglądu Alicji Liddell, która miała ciemne włosy i krótką grzywkę. Carroll wysłał Tennielowi fotografię Mary Hilton Babcock, innej zaprzyjaźnionej dziewczynki, nie wiadomo jednak, czy Tenniel rzeczywiście wzorował się na niej. Książkę rozpoczyna wiersz, wyjaśniający genezę jej powstania i opisujący wycieczkę po Tamizie. Alicja, spędzając leniwie czas ze swoją siostrą, widzi Białego Królika w ubraniu, niosącego zegarek kieszonkowy. Podąża za nim w głąb króliczej nory i spada głęboką studnią, mijając półki pełne dziwnych przedmiotów. Po bezpiecznym lądowaniu w długim przedsionku znajduje szklany stół ze złotym kluczem. Szukając dziurki, do której by pasował klucz, znajduje małe drzwiczki, a za nimi piękny ogród. Jest jednak za duża, by się przez nie przecisnąć. W końcu znajduje małą butelkę z etykietą WYPIJ MNIE, wypija i zmniejsza się. Niestety klucz zostawiła na stole i teraz nie może go dosięgnąć. W końcu odkrywa i zjada ciastko z napisem ZJEDZ MNIE. Na skutek zjedzenia ciastka Alicja rośnie na wysokość 9 stóp. Płacze, tworząc kałużę łez. Biały Królik przebiega przez sień i jest tak przestraszony widokiem Alicji, że upuszcza swoje rękawiczki i wachlarz. Alicja wachluje się nim, co powoduje jej ponowne zmniejszanie, ale szczęśliwie przerywa przed zupełnym zniknięciem. Pływa w kałuży łez i spotyka Mysz, która śmiertelnie boi się kotów. Dopływają do brzegu, gdzie spotykają mnóstwo ptaków i innych zwierząt, także mokrych. Jeden z ptaków, Dodo decyduje, że zwierzęta powinny się osuszyć w Wyścigu Kumotrów, który nie ma żadnych reguł oprócz biegania w kółko. Po pół godziny wyścig kończy się i każdy wygrywa, więc każdy powinien dostać nagrodę. Alicja oddaje swoje słodycze na nagrody, sama dostaje w nagrodę swój naparstek, a Mysz opowiada jej swoją długą i smutną historię prześladowań przez koty. Rozdział kończy się, gdy Alicja opuszcza uczestników wyścigu. Biały Królik myli Alicję ze swoją służącą, każąc przynieść parę rękawiczek i wachlarz. Alicja idzie do jego domu i znajduje butelkę, bez napisu sugerującego picie. Mimo to wypija zawartość i w efekcie rośnie tak bardzo, że wypełnia sobą cały dom. Biały Królik nie może dostać się do środka, więc wysyła tam swego sługę, jaszczurkę imieniem Bill. Bill próbuje wejść przez komin, ale Alicja go wykopuje na zewnątrz. Biały Królik wrzuca do środka kamyki, które zamieniają się w ciastka. Alicja zjada ciastka, co sprawia, że znowu się zmniejsza. Wychodzi na zewnątrz, gdzie natyka się na tłum zwierząt. Spotyka olbrzymie szczeniątko, od którego musi się opędzać. W końcu widzi Gąsienicę, siedzącego na grzybie i palącego fajkę wodną. Alicja pyta, jak stać się większą, ale Gąsienica każe jej recytować wierszyk. Alicja robi to (zmieniając tekst w parodię). Gdy w końcu zawiedziona już odchodzi, Gąsienica wreszcie podpowiada jej, że jedna strona grzyba powiększa, a druga zmniejsza. Gąsienica zostawia ją samą. Alicja najpierw próbuje prawej strony, co sprawia że zmniejsza się, uderzając głową o własne stopy. Potem próbuje lewej strony i jej szyja rośnie do olbrzymich rozmiarów. Wysoko w koronach drzew atakuje ją Gołąb, który jest przekonany, że broni się przed wężem. Alicja próbuje go przekonać, że jest małą dziewczynką. W końcu nadgryzając raz jeden, raz drugi kawałek grzyba, wraca do swoich normalnych rozmiarów. Alicja trafia na progi domu, gdzie stoją służący: Żaba i Ryba. Mimo ostrzeżeń jednego z nich, Alicja wchodzi do domu i spotyka Księżną, Kucharkę, Dziecko i Kota z Cheshire. Kucharka gotuje zupę i rzuca talerzami. W zupie jest za wiele pieprzu, co sprawia, że Alicja ciągle kicha. Stale rozzłoszczona Księżna podrzuca dziecko, recytując mu wiersz[18] "Do synka swego groźnie mów i bij go kiedy kicha..."[19] Kiedy kończy, daje dziecko Alicji, a sama idzie grać w krokieta z Królową. Ku zdumieniu Alicji dziecko zamienia się w prosiaka, więc go wypuszcza do lasu. Kot z Cheshire ciągle znika i pojawia się. Opowiada jej o Zwariowanym Kapeluszniku i Marcowym Zającu. W końcu znika powoli, zostawiając tylko swój uśmiech.

Alicja jest gościem na obłąkanej herbatce, wraz z Szalonym Kapelusznikiem, Marcowym Zającem i Susłem. Wszyscy zadają Alicji mnóstwo logicznych zagadek i wytykają najmniejsze nielogiczności jej wypowiedzi. Alicja czuje się obrażona i odchodzi, twierdząc, że to najgłupsza herbatka, na jakiej kiedykolwiek była. Znajduje drzwi w pniu drzewa i wchodzi do środka. W ten sposób trafia znowu do długiego przedsionka, do którego wpadła na początku. Tym razem najpierw otwiera maleńkie drzwi, zjada zachowany kawałek grzyba i wkracza do pięknego ogrodu. W ogrodzie trafia na trzy karty do gry – ogrodników przemalowujących róże na krzewie, gdyż omyłkowo posadzili białe róże w miejsce czerwonych. Wkracza procesja kart, królów i królowych (wraz z Białym Królikiem). Alicja spotyka bezlitosną Królową Kier, a także Króla Kier. Królowa każe ściąć trzech ogrodników. Do ścięcia jednak nie dochodzi. Rozpoczyna się gra w krokieta, z flamingami w roli kijów i jeżami jako piłkami. Królowa skazuje kolejne postaci na ścięcie (choć jej polecenia nie są wykonywane), a Alicja spotyka kolejny raz Kota z Cheshire. Królowa nakazuje ściąć mu głowę, co napotyka na trudności, gdyż Kot akurat postanowił ukazać się jako sama głowa. Kot jest własnością Księżnej, więc Królowa każe wypuścić Księżną z więzienia i przyprowadzić. Księżna zostaje przyprowadzona na pola krykietowe. Jest już mniej rozzłoszczona. Twierdzi, że to pieprz ją denerwował. Królowa Kier pokazuje Alicji Gryfona, który zabiera ją do Żółwiciela[20]. Żółwiciel jest bardzo smutny, mimo że nie ma ku temu powodów. Próbuje opowiedzieć swoją smętną historię o tym, jak był żółwiem, jednak przerywa mu Gryfon, gdyż nadeszła ich kolej w krokiecie. Żółwiciel i Gryfon tańczą kadryla z homarami, śpiewając Oto jest głos homara. Potem Żółwiciel śpiewa Piękną zupę, ale Alicja i Gryfon muszą w trakcie odejść, gdyż rozpoczyna się proces sądowy. Sądzony jest Walet Kier, oskarżony o kradzież ciastek. Ławnikami jest dwanaście zwierząt, w tym jaszczurka Bill, sędzią Król Kier, a woźnym sądowym Biały Królik. Pierwszym świadkiem jest Kapelusznik, który ani trochę nie pomaga w procesie. Następnie zeznaje Kucharka, a kolejnym świadkiem ma być Alicja, która już od początku procesu zaczyna znów rosnąć. Sporo już większa Alicja przypadkowo kopie ławników, następnie stara się wykazać bezsens procesu. Królowa Kier skazuje ją na śmierć. Alicja nazywa ich wszystkich talią kart, co sprawia, że jako zwykłe karty wirują wokół niej. Siostra Alicji budzi ją. Wszystko okazuje się snem. Alicja wraca do swego domu. Siostra śni sen o dzieciństwie, o Krainie Czarów z opowieści Alicji. Chapter One – Down the Rabbit Hole: Alice is feeling bored and drowsy while sitting on the riverbank with her elder sister. She then notices a talking, clothed White Rabbit with a pocket watch run past. She follows it down a rabbit hole when suddenly she falls a long way to a curious hall with many locked doors of all sizes. She finds a small key to a door too small for her to fit through, but through it she sees an attractive garden. She then discovers a bottle on a table labelled "DRINK ME," the contents of which cause her to shrink too small to reach the key which she has left on the table. She eats a cake with "EAT ME" written on it in currants as the chapter closes. Chapter Two – The Pool of Tears: Chapter Two opens with Alice growing to such a tremendous size her head hits the ceiling. Alice is unhappy and, as she cries, her tears flood the hallway. After shrinking down again due to a fan she had picked up, Alice swims through her own tears and meets a Mouse, who is swimming as well. She tries to make small talk with him in elementary French (thinking he may be a French mouse) but her opening gambit "Où est ma chatte?" ("Where is my cat?") offends the mouse and he tries to escape her. Chapter Three – The Caucus Race and a Long Tale: The sea of tears becomes crowded with other animals and birds that have been swept away by the rising waters. Alice and the other animals convene on the bank and the question among them is how to get dry again. The Mouse gives them a very dry lecture on William the Conqueror. A Dodo decides that the best thing to dry them off would be a Caucus-Race, which consists of everyone running in a circle with no clear winner. Alice eventually frightens all the animals away, unwittingly, by talking about her (moderately ferocious) cat. Chapter Four – The Rabbit Sends a Little Bill: The White Rabbit appears again in search of the Duchess's gloves and fan. Mistaking her for his maidservant, Mary Ann, he orders Alice to go into the house and retrieve them, but once she gets inside she starts growing. The horrified Rabbit orders his gardener, Bill the Lizard, to climb on the roof and go down the chimney. Outside, Alice hears the voices of animals that have gathered to gawk at her giant arm. The crowd hurls pebbles at her, which turn into little cakes. Alice eats them, and they reduce her again in size. Chapter Five – Advice from a Caterpillar: Alice comes upon a mushroom and sitting on it is a blue Caterpillar smoking a hookah. The Caterpillar questions Alice and she admits to her current identity crisis, compounded by her inability to remember a poem. Before crawling away, the caterpillar tells Alice that one side of the mushroom will make her taller and the other side will make her shorter. She breaks off two pieces from the mushroom. One side makes her shrink smaller than ever, while another causes her neck to grow high into the trees, where a pigeon mistakes her for a serpent. With some effort, Alice brings herself back to her normal height. She stumbles upon a small estate and uses the mushroom to reach a more appropriate height.

Chapter Six – Pig and Pepper: A Fish-Footman has an invitation for the Duchess of the house, which he delivers to a Frog-Footman. Alice observes this transaction and, after a perplexing conversation with the frog, lets herself into the house. The Duchess's Cook is throwing dishes and making a soup that has too much pepper, which causes Alice, the Duchess, and her baby (but not the cook or grinning Cheshire Cat) to sneeze violently. Alice is given the baby by the Duchess and to her surprise, the baby turns into a pig. The Cheshire Cat appears in a tree, directing her to the March Hare's house. He disappears but his grin remains behind to float on its own in the air prompting Alice to remark that she has often seen a cat without a grin but never a grin without a cat. Chapter Seven – A Mad Tea-Party: Alice becomes a guest at a "mad" tea party along with the March Hare, the Hatter, and a very tired Dormouse who falls asleep frequently, only to be violently woken up moments later by the March Hare and the Hatter. The characters give Alice many riddles and stories, including the famous 'Why is a raven like a writing desk?'. The Hatter reveals that they have tea all day because Time has punished him by eternally standing still at 6 pm (tea time). Alice becomes insulted and tired of being bombarded with riddles and she leaves claiming that it was the stupidest tea party that she had ever been to. Chapter Eight – The Queen's Croquet Ground: Alice leaves the tea party and enters the garden where she comes upon three living playing cards painting the white roses on a rose tree red because The Queen of Hearts hates white roses. A procession of more cards, kings and queens and even the White Rabbit enters the garden. Alice then meets the King and Queen. The Queen, a figure difficult to please, introduces her trademark phrase "Off with his head!" which she utters at the slightest dissatisfaction with a subject. Alice is invited (or some might say ordered) to play a game of croquet with the Queen and the rest of her subjects but the game quickly descends into chaos. Live flamingos are used as mallets and hedgehogs as balls and Alice once again meets the Cheshire Cat. The Queen of Hearts then orders the Cat to be beheaded, only to have her executioner complain that this is impossible since the head is all that can be seen of him. Because the cat belongs to the Duchess, the Queen is prompted to release the Duchess from prison to resolve the matter. Chapter Nine – The Mock Turtle's Story: The Duchess is brought to the croquet ground at Alice's request. She ruminates on finding morals in everything around her. The Queen of Hearts dismisses her on the threat of execution and she introduces Alice to the Gryphon, who takes her to the Mock Turtle. The Mock Turtle is very sad, even though he has no sorrow. He tries to tell his story about how he used to be a real turtle in school, which the Gryphon interrupts so they can play a game. Chapter Ten – Lobster Quadrille: The Mock Turtle and the Gryphon dance to the Lobster Quadrille, while Alice recites (rather incorrectly) "'Tis the Voice of the Lobster". The Mock Turtle sings them "Beautiful Soup" during which the Gryphon drags Alice away for an impending trial. Chapter Eleven – Who Stole the Tarts?: Alice attends a trial whereby the Knave of Hearts is accused of stealing the Queen's tarts. The jury is composed of various animals, including Bill the Lizard, the White Rabbit is the court's trumpeter, and the judge is the King of Hearts. During the proceedings, Alice finds that she is steadily growing larger. The dormouse scolds Alice and tells her she has no right to grow at such a rapid pace and take up all the air. Alice scoffs and calls the dormouse's accusation ridiculous because everyone grows and she cannot help it. Meanwhile, witnesses at the trial include the Hatter, who displeases and frustrates the King through his indirect answers to the questioning, and the Duchess's cook. Chapter Twelve – Alice's Evidence: Alice is then called up as a witness. She accidentally knocks over the jury box with the animals inside them and the King orders the animals be placed back into their seats before the trial continues. The King and Queen order Alice to be gone, citing Rule 42 ("All persons more than a mile high to leave the court"), but Alice disputes their judgement and refuses to leave. She argues with the King and Queen of Hearts over the ridiculous proceedings, eventually refusing to hold her tongue. The Queen shouts her familiar "Off with her head!" but Alice is unafraid, calling them out as just a pack of cards; just as they start to swarm over her. Alice's sister wakes her up from a dream, brushing what turns out to be some leaves and not a shower of playing cards from Alice's face. Alice leaves her sister on the bank to imagine all the curious happenings for herself.